Het partijbestel van zijn ankers. Hoe de individualisering de klassieke volkspartijen heeft gesloopt.

17 december 2022 16:00

Het partijbestel van zijn ankers. Hoe de individualisering de klassieke volkspartijen heeft gesloopt.

Hadden het CDA en de PvdA in 1986 samen nog 106 zetels in de Tweede Kamer, in 2021 waren dat er nog maar 24. De oorzaak van de neergang is de sterk toegenomen individualisering van de samenleving. De christen- en sociaaldemocra­tische volkspartijen zijn er lange tijd redelijk in geslaagd om verschillende bevolkingsgroepen op basis van religie dan wel solidariteit bij elkaar te brengen. De voortschrijdende individualisering maakte het hen steeds moelijker om die maatschappelijke coalities bijeen te houden. De loyaliteit van de kiezer aan zijn of haar partij is sterk afgenomen: steeds vaker die bij verkiezingen opnieuw zijn keuze. Onder die sterk toegenomen electorale beweeglijkheid hebben het CDA en de PvdA sterk geleden: zo verloren de christendemocraten 20 zetels in 1994 en 2010, en de sociaaldemocraten 22 zetels in 2002 en 29 in 2017. Van die volatiliteit profiteerden populistische partijen (SP, LPF, PVV en FVD), belangenpartijen (50Plus en BBB), èn de liberale, individualistisch ingestelde partijen VVD en D66. 
In deze lezing wordt de ontwikkeling van het Nederlandse partijstelsel vanaf het einde van de vorige eeuw geschetst, waarbij de nadruk ligt op de teloorgang van het CDA en de PvdA – ooit machtige volkspartijen en pijlers van het landsbestuur. 

Over de spreker:
Gerrit Voerman is hoogleraar Ontwikkeling en functioneren van het Neder­landse en Euro­pese partijstelsel (Rijksuniversiteit Groningen) en directeur van het Documen­tatie­centrum Nederlandse Politieke Partijen (DNPP). Hij publiceert veelvuldig over (aspecten van) politieke partijen (zoals de geschiedenis, orga­ni­satie en cultuur van par­tijen, de kandidaatstelling, partijfinanciering). Hij is redacteur van een reeks over de Nederlandse politieke partijen, waarin onder meer bundels zijn verschenen over de VVD, GroenLinks, de ChristenUnie, het CDA en de PVV, alsmede monografieën over het populisme in Nederland en 50Plus.

U bent van harte welkom. Voor leden van de Harmonie zijn de lezingen gratis, niet leden betalen 5 euro per lezing.

Opgeven voor bijwonen van deze lezing svp via lezing@societeitdeharmonie.nl

Rubriek: Algemeen door w.hooijer@home.nl